Stedelijke Taalaanpak Almere

Om de taalvaardigheid en taalontwikkeling van kinderen en jongeren in Almere te verhogen is de stad met een unieke nieuwe aanpak gestart: de Stedelijke Taalaanpak Almere. Professionals uit de hele stad gaan gezamenlijk met elkaar aan de slag om het taalniveau te verhogen. Door het vormen van lerende netwerken wordt ingezet op het vergroten van de taalprofessionaliteit en het taalbewustzijn van professionals, om daarmee de taalontwikkeling van kinderen en jongeren blijvend te stimuleren.

De aanbevelingen uit de Inventarisatiestudie Taal in Almere zijn het uitgangspunt voor de aanpak:

Vergroot het taalbewustzijn
Formuleer taalambities voor de stad
Versterk de taalprofessionaliteit
Versterk keten en netwerken
Denk vanuit het kind
Ontwikkel een ‘Taalpaspoort’
Versterk de rol van de ouders

Door: Lisa van der Sande, senior onderzoeker Urban Care & Education

Lerende netwerken

De lerende netwerken in de Stedelijke Taalaanpak bestaan uit professionals die in hun dagelijkse praktijk werken aan de taalvaardigheid van kinderen en/of jongeren. De deelnemers aan het lerend netwerk formuleren gezamenlijk een concrete taalambitie, waarmee ze aan de slag gaan. Na het vaststellen van een doel en eerste verkenning wordt een plan van aanpak gemaakt en uitgevoerd. Ervaringen en opbrengsten worden geëvalueerd en de uitkomsten worden verspreid onder professionals in de stad.

Flankerend onderzoek

We volgen de Stedelijke Taalaanpak Almere met flankerend onderzoek, waarbij we onderzoeken of er sprake is van professionele groei wat betreft taalbewustzijn en taalprofessionaliteit bij de deelnemers van de lerende netwerken. Daarnaast brengen we in kaart wat belemmerende en stimulerende factoren zijn in het werken in lerende netwerken en hoe de kennis, inzichten en producten uit de lerende netwerken verspreid kunnen worden binnen de kinderopvang en het onderwijs in Almere.

Opbrengsten

Het schooljaar 2022-2023 was het eerste jaar van de lerende netwerken van de Stedelijke Taalaanpak Almere. Vijf lerende netwerken zijn met diverse thema’s aan de slag gegaan, zoals meertaligheid in de kinderopvang, de inzet van thuistalen in de onderbouw van het basisonderwijs en vakoverstijgend taalonderwijs. In 2023-2024 zijn de lerende netwerken uit het eerste jaar doorgegaan en zijn drie nieuwe lerende netwerken gestart. Op de website taalinalmere.nl worden regelmatig updates geplaatst vanuit de lerende netwerken. Hieronder beschrijven we de opbrengsten van twee lerende netwerken op de voorscholen en één lerend netwerk in het basisonderwijs.

Lerende netwerken gesubsidieerde voorscholen

In het eerste jaar van de Stedelijke Taalaanpak Almere heeft het lerend netwerk van leidinggevenden in de voorscholen gefocust op meertaligheid in de kinderopvang. Hierbij stond het ontwikkelen van een visie op meertaligheid en de vertaling hiervan in beleid voorop. Het lerend netwerk heeft een factsheet ontwikkeld, met daarin een gereedschapskist en aanbevelingen die kunnen helpen om visie en beleid met betrekking tot meertaligheid in een kinderopvangorganisatie te formuleren. In het lerend netwerk van de pedagogisch coaches en beleidsmedewerkers van de voorscholen stond de vertaling van deze visie naar de werkvloer centraal. Om pedagogisch medewerkers bewust te maken van wat het betekent om als anderstalig kind binnen te komen in de voorschool, is de documentaire ‘Stel je voor’ gemaakt. Momenteel wordt gewerkt aan een gesprekskaart, om met professionals en ouders in gesprek te gaan naar aanleiding van de documentaire.

Lerend netwerk Steigers in begrijpend lezen

Het lerend netwerk Steigers in begrijpend lezen focust op het koppelen van begrijpend lezen aan rijke thema’s die gericht zijn op kennis van de wereld. Hierdoor wordt het (voor)lezen betekenisvol en gaat het gesprek in de klas over de inhoud. Er worden sterke ‘steigers’ gebouwd (scaffolding), waardoor begrijpend lezen voor leerlingen interessant wordt en leerlingen ondersteund worden bij hun tekst- en verhaalbegrip. De leerkrachten die meedoen in dit netwerk hebben al (enige) ervaring met een dergelijke aanpak, maar de situatie per school verschilt enorm. Alle leerkrachten en hun scholen willen een nieuwe stap zetten in deze rijke aanpak. Deze casusbeschrijving vertelt de ervaringen van één van de deelnemers aan dit lerend netwerk.

Taalweek

In de Taalweek 2023 hebben de lerende netwerken hun opbrengsten van het eerste jaar gepresenteerd. Bekijk op deze pagina alle presentaties. Van 23 t/m 27 september 2024 is het weer Taalweek, meer informatie vind je hier.

Taalweek film

Taal is toch iets met boeken? Almeerse onderzoekers zien het anders: taal moet je beleven!

Het is taalweek en onderzoekers Elise Peters en Lisa van der Sande geven een taaltip voor deze week. Ze laten zien hoe verhalen nog leuker worden als kinderen ook echt ervaren en beleven wat in taal wordt verteld. Hun tip: ga eropuit en beleef avonturen! Dan gaat taal echt leven.

Elise is omgevingspedagoog en onderzoekt op welke plekken kinderen goed tot ontwikkeling komen. Lisa is taalonderzoeker en onderzoekt hoe lezen echt leuk kan zijn voor kinderen. Samen maken ze zich hard voor de ontwikkeling van kinderen.

Met veel dank aan de mooie verhalen van Anna Woltz (De spin en de sleutel), Annie M.G. Schmidt (Spikkeltje) en Michael Rosen/Helen Oxenbury (Wij gaan op berenjacht), prachtig voorgelezen door Windesheimstudenten Gabrielle Tak, Shani Bendanon en Samuelle van der Zalm en gefilmd door Youness Bihi