Perspectieven op de ontwikkeling van brede kindvoorzieningen

Interview

Brede kindvoorzieningen zijn gebouwen waar naast de school ook andere functies, voorzieningen, activiteiten en mogelijkheden te vinden zijn die passen bij de wijk en de leefwijze van kinderen, gezinnen en wijkbewoners nu en in de toekomst. Een plek waar de ontwikkeling van kinderen van 0 tot 12 jaar centraal staat.

In Almere worden de komende jaren de oudste schoolgebouwen na meer dan 40 jaar vernieuwd of vervangen door bij voorkeur multifunctionele accommodaties (brede buurtscholen) waar educatie, beweging, cultuur, zorg en ontmoeting samen komen. De Molenbuurt is als tweede wijk aan de beurt.

Door: Annet Tuinstra

In het kader van deze ontwikkeling hebben we gesproken met Maartje Schaeffer, directeur van Openbare Jenaplanschool De Kring, en school voor NEO-onderwijs (Passend Onderwijs voor hoogbegaafde kinderen). Hiermee is De Kring één van de vier ASG*-scholen in Almere die NEO- onderwijs aanbieden, voor elk stadsdeel één.

Jeugd in Almere

Toen Maartje 3 jaar was, is ze vanuit Amsterdam in Almere –Haven komen wonen met haar ouders. Niet de allereerste bewoners maar wel 1 van de pioniers in de provincie! Haar vader werkte als wethouder, haar moeder als logopedist. Haar ouders waren erg betrokken bij de nieuwe stad en de nieuwe provincie; haar moeder heeft nog gelobbyd voor regio Noord als schoolvakantie indeling voor Almere/Flevoland (en niet midden). Dit had te maken met dat de meeste mensen toen nog wel in Amsterdam werkten (rond 1978) maar hun kinderen gingen in Almere naar school. Twee verschillende vakantie indelingen is niet aantrekkelijk om mensen (te verleiden) naar Almere te laten verhuizen. Vandaar de “strijd” voor regio Noord!

Als kind zat zij op basisschool de Bijenkorf, (de eerste basisschool in Almere, die helaas is afgebrand. Maartje; “Dit was ook een Jenaplanschool” (of het zaadje toen al is gepland?). Een plek waar ze hele fijne herinneringen aan heeft. Aan de middelbare school begon ze op de Meergronden en haar school maakte ze af in Naarden Bussum.

Terug naar de polder

Na een verhuizing naar Brabant waar ze de MAVO en het MBO volgde en 1 jaar PABO, trok de grote stad en heeft ze haar onderwijsbevoegdheid aan de IPABO in Amsterdam gehaald. Daarna een gezin gevormd met plannen om naar Frankrijk te gaan, maar ze bleef uiteindelijk toch liever in Nederland werken en is toen begonnen bij het speciaal onderwijs, SBO-school De Haven in Almere-Stad (een voorloper van De Watertuin), waarmee de cirkel weer rond was!

Passie voor “passend” onderwijs

Het werken met de SBO doelgroep op de Haven/Watertuin raakte het hart van Maartje. Na een paar jaar groeide ze door naar het middenmanagement en volgt ondertussen een directieopleiding. Om verder te groeien als leidinggevende zocht ze een andere plek, waarbij eerst de Hasselbraam op haar pad kwam. Bij een sollicitatie voor De Kring, waar de nadruk lag op het belang van wat je als mens ‘hier” (in je hart en in je buik) voelt, ontstond een klik.

Na 4 jaar als adjunct is Maartje sinds 2020 een inmiddels betrokken schooldirecteur die trots is op de professionaliteit van haar team en zeer verbonden met “haar “leerlingen. “Ik hoorde je vandaag weer lachen juf”, zeggen kleuters aan het eind van de dag nu, wat makkelijk kan in het open ronde schoolgebouw met zicht op alle groepen vanaf haar werkplek. Ze merkt op dat het ondersteuningsprofiel van het NEO-onderwijs niet zo veel verschilt met SBO-onderwijs, anders dan de ondersteuningsvraag. Het vraagt op dezelfde manier extra of andere aandacht voor de ontwikkeling van de kinderen.

School als leefgemeenschap

De Kring is, naast NEO-school voor stadsdeel Buiten, vooral ook een Jenaplanschool. Maartje is er trots op dat dit de enige “erkende” Jenaplanschool van Almere is en dat dit ook voelbaar is door het “bijzondere team” dat ze met elkaar zijn: “De zorg die je met elkaar hebt is tastbaar, en zit in het DNA van de school”. Gemeenschapsvorming staat centraal bij Jenaplan, zichtbaar in de heterogene groepen in de school, waarbij je als kind een keer de jongste, de middelste en de oudste van de groep bent.

Kern van het Jenaplan

Leren ontstaat in liefde, in verbinding en vanuit verwondering. De school is een leef-werkgemeenschap waar je leert samenleven. Ouders voeden samen met de school kinderen op tot mensen die van betekenis zijn voor zichzelf, voor anderen en voor een duurzame wereld. (Bron: Nederlandse Jenaplan Vereniging)

Door in het begin van het schooljaar met elkaar op kamp te gaan ontstaat een sterk saamhorigheidsgevoel wat ook doorwerkt in het team van de school en het contact met de ouders. Deze verbondenheid viel extra positief op tijdens de verwerking van het verlies van een leerling van de school, toen de schoolmaatschappelijk werker opmerkte dat zij dit nog nooit eerder op zo’n kundige manier had meegemaakt. Een waardevol compliment; “zou toch niet anders moeten zijn”, vind Maartje, maar het is dus best bijzonder.

Brede ‘buurt’ school?

De toekomstplannen voor de verouderde schoolgebouwen zoals die van De Kring gaan uit van een transformatie naar brede ‘buurt’ scholen; “multifunctionele accommodaties waar educatie, beweging, cultuur, zorg en ontmoeting samen komen…. Deze multifunctionele complexen zijn onderdeel van de omgeving en nodigen uit tot ontmoeting en samenwerking”. (uit; Lokaal Educatieve Agenda 2024-2028- Opgroeien in Almere).

Voor het andere profiel van De Kring levert bovengenoemd transformatieproces kansen op, maar ook taaie vraagstukken en botsende dilemma’s:

De Kring is geen buurtschool maar een stads(deel) brede school.
Maar wel een school met een Jenaplanvisie en identiteit, waar kinderen leren omgaan met zichzelf, de ander en de wereld, waar de samenleving naar binnen halen belangrijk en de betrokkenheid met de omgeving aanwezig is.
Hoe multifunctioneel moet dan een stadsbrede voorziening worden?
Hoe doe je dat vanuit de Jenaplanvisie en samen met de andere scholen en buurtvoorzieningen in de Molenbuurt?

Nieuw gebouw

Kortom een boeiend proces met genoeg vraagstukken om samen met de alle betrokken partijen in de stad richting aan te geven, ondersteunend vanuit praktijkgericht onderzoek, kennis en goede voorbeelden. Een proces waarbij de scholen volledig aanhaken als de “plannen iets concreter zijn”, want voor Maartje voelt het nu nog iets te vroeg. Dat neemt niet weg dat wensen voor een nieuw gebouw er wel degelijk zijn, want het huidige pand past goed bij het onderwijsconcept maar is te krap aan het worden voor het huidige leerlingenaantal.

“Elke bouw heeft nu een middenruimte en die zien we graag ook terug in het nieuwe gebouw. Maar de teamkamer zit nu ook in de middenruimte. Dus een echte teamkamer in de nieuwbouw zou mooi zijn. En een speellokaal met meer capaciteit, want nu is de druk op de gymzaal in de buurt met 3 scholen (eigenlijk 4 met de Taalschool erbij) ook groot. Hopelijk laat een nieuw gebouw niet (de verwachte?) 10 jaar op zich wachten en staat het er straks”

Verlanglijstje

Een rond gebouw
Met eventueel een moestuin op een binnenplaats,
Een ruime teamkamer
Open groepsruimtes
Met gedeelde middenruimtes/brede gangen die multifunctioneel inzetbaar zijn
Waar daglicht goed binnenkomt,
Met een centrale plek voor viering en ontmoeting met de kinderen de ouders en het team
Het liefst in een groene, natuurlijke omgeving.

*) ASG (Almeerse Scholen Groep- een onderwijsbestuur van 38 basisscholen, twee scholen voor speciaal basisonderwijs (SBO) en acht scholen in het voortgezet onderwijs in Almere. 21.000 leerlingen krijgen inspirerend onderwijs. Bij ASG werken 2.235 medewerkers).